Sokólska Grupa Strzelecka

Vis wz. 35


9mm pistolet Vis wzór 35 to polski pistolet samopowtarzalny skonstruowany na początku lat 30. dla Wojska Polskiego. Zazwyczaj przyjmuje się że broń skonstruował Piotr Wilniewczyc oraz Jan Skrzypiński, jednak z dużym prawdopodobieństwem pistolet został skonstruowany przez Jana Skrzypińskiego oraz Feliksa Modzelewskiego. Pod koniec lat 20. prowadzono prace nad wyborem pistoletu dla Wojska Polskiego. Początkowo rozważano zakup licencji na czechosłowacki pistolet CZ 28, później zdecydowano o wprowadzeniu do uzbrojenia belgijskiego pistoletu Browning HP. Pistolet Browning HP został w 1929r zatwierdzony przez Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu, jednak ostatecznie przyjęto propozycję Piotra Wilniewczyca i Państwowych Wytwórni Uzbrojenia polegającą na skonstruowaniu polskiego pistoletu. Pierwszy prototyp powstał w 1931r w warszawskiej Fabryce Karabinów, początkowo broń miała nosić oznaczenie WIS (Wilniewczyc i Skrzypiński), jednak ostatecznie pod wpływem Departamentu Uzbrojenia zastosowano oznaczenie Vis (po łacińsku siła). Pod względem konstrukcyjnym pistolet wzorowano na Colcie M1911 i Browningu HP. Pierwsze prototypy wyposażone były w długą, sztywną żerdź sprężyny powrotnej oraz zaczep demontażowy pełniący jednocześnie rolę bezpiecznika. Zaczep demontażowy umożliwiał unieruchomienie zamka w położeniu do rozkładania częściowego oraz w położeniu z zamkiem nieznacznie oddalonym od przedniego położenia. Zamek umieszczony w położeniu nieznacznie oddalonym od przedniego położenie powodował zabezpieczenie pistoletu przed strzałem przypadkowym (kurek po zwolnieniu nie uderzał w iglicę). Pistolety serii próbnej produkowane były w 1933r i 1934r, wersja z serii próbnej znana jest jako Vis wzór 32. Pistolet Vis wz. 32 posiada zaczep demontażowy umożliwiający unieruchomienie zamka w położeniu do rozkładania częściowego oraz długą, sztywną żerdź sprężyny powrotnej. W odróżnieniu od pistoletów produkowanych seryjnie nie zastosowano zwalniacza kurka. Pistolet Vis wz. 35 został wprowadzony do uzbrojenia w 1936r.



Konstrukcja Visa
Vis wz. 35 działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, strzelanie następuje z zamka zamkniętego. Przednia część znajdującego się w przednim położeniu zamka wystaje poza obrys szkieletu. Po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu, dźwignia zatrzasku zamka znajduje się po lewej stronie szkieletu. Po lewej i prawej stronie tylnej części szkieletu umieszczono nacięcia ułatwiające przeładowanie. Za ryglowanie odpowiada rygiel pierścieniowy umieszczony na górnej powierzchni tylnej części lufy, rygiel wchodzi w oporę ryglową umieszczoną po wewnętrznej stronie zamka. Odryglowanie powoduje nieruchomy występ umieszczony na dolnej powierzchni tylnej części lufy (ogon lufy) współpracujący z wycięciem w szkielecie. Pod lufą znajduje się sprężyna powrotna na długiej, teleskopowej żerdzi. Teleskopowa żerdź ma ułatwiać cofnięcie się zamka przy uderzeniu pistoletu w podłoże, tym samym zabezpieczając broń przed strzałem przypadkowym. Zastosowano umieszczony na zamku wyciąg sprężysty oraz wyrzutnik sztywny znajdujący się na szkielecie. Wyrzutnik umieszczono za gniazdem magazynka, na środku osi poprzecznej szkieletu. Pistolet posiada mechanizm spustowy bez samonapinania (SA) oraz mechanizm uderzeniowy wyposażony w kurek zewnętrzny z otworem odciążającym. Zastosowano śrubową sprężynę uderzeniową umieszczoną w tylnej części chwytu oraz iglicę przerzutową umieszczoną w zamku. Spust o ruchu posuwistym współpracuje z trójpalczastą sprężyną płaską umieszczoną w tylnej części chwytu. Szyna spustowa obchodzi magazynek z lewej i prawej strony. Po lewej stronie zamka znajduje się skrzydełko zwalniacza kurka, natomiast w tylnej części szkieletu umieszczono bezpiecznik chwytowy. Użycie zwalniacza kurka powoduje ruch iglicy w przednie położenie (jednak nie na tyle aby uderzała w spłonkę), po czym zwolnienie kurka. Zwalniacz kurka zastosowano na życzenie kawalerzystów, aby umożliwić zwolnienie kurka przy użyciu jednej ręki. Pistolet nie posiada bezpiecznika nastawnego. Po lewej stronie szkieletu za chwytem pistoletowym umieszczono zaczep demontażowy umożliwiający unieruchomienie zamka zamka w pozycji umożliwiającej rozłożenie częściowe broni. Pistolet zasilany jest nabojem 9x19mm Parabellum. Zasilanie odbywa się z umieszczonego w chwycie jednorzędowego magazynka pudełkowego o pojemności 8 naboi, po obu stronach pudełka magazynka znajduje się 7 otworów które umożliwiają sprawdzenie ilości naboi w magazynku. Przycisk zatrzasku magazynka znajduje się po lewej stronie szkieletu u nasady kabłąka spustu. Na dole chwytu za gniazdem magazynka umieszczono strzemię do mocowania smyczy. Po obu stronach chwytu pistoletowego znajdują się okładki wykonane z tworzywa sztucznego, na lewej okładce umieszczono napis "FB" (Fabryka Broni), natomiast na prawej napis "Vis". W tylnej dolnej części chwytu znajduje się zaczep do mocowania kolby dostawnej, mimo tego że kolba dostawna nie była produkowana seryjnie. Zastosowano umieszczone na zamku stałe mechaniczne przyrządy celownicze złożone z trójkątnej muszki i szczerbinki z trójkątnym wycięciem. Szczerbinkę zamocowano na jaskółczy ogon.



Rozkładanie cześciowe
Przed rozłożeniem częściowym należy wyjąć magazynek i sprawdzić komorę nabojową. Następnie strzelec powinien odciągnąć zamek i unieruchomić go za pomocą zaczepu demontażowego. Po odciągnięciu zamka należy nacisnąć główkę zatrzasku zamka i wyjąć dźwignię zatrzasku zamka ze szkieletu, po czym można wyłączyć zaczep demontażowy i zsunąć ruchem do przodu zamek ze szkieletu. Po zsunięciu zamka można odłączyć od niego lufę. Składanie następuje w odwrotnej kolejności.

Vis wz. 32

Vis wzór 32.

Vis wzór 32 to pistolet serii próbnej, w 1933r i 1934r wyprodukowano około 140 egzemplarzy. Broń charakteryzuje się długą, sztywną żerdzią sprężyny powrotnej. Nie zastosowano zwalniacza kurka, możliwe jest jedynie ręczne zwolnienie kurka. Inne różnice w porównaniu do pistoletu Vis wz. 35 to kurek zewnętrzny pozbawiony otworu odciążającego, inny kształt tylnej części zamka, okładki chwytu charakteryzujące się mniejszą grubością, półokrągłe wycięcie w prawej okładce chwytu w okolicach zatrzasku magazynka, dłuższe i moletowane ramię zatrzasku zamka, inny kształt pazura wyciągu, wyrzutnik umieszczony po lewej stronie broni, mniejsza główka przerywacza o prostokątnym kształcie zamiast okrągłego, inna opora iglicy, szczerbinka z prostokątnym wycięciem. Do dzisiaj przetrwało jedynie pięć pistoletów Vis wzór 32. Pistolet o numerze seryjnym 0003 znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, pistolet o numerze 0092 w Lubuskim Muzeum Wojskowym, pistolet o numerze 0038 w prywatnej kolekcji w Kanadzie. Pistolety 0070 i 0108 znajdują się natomiast w rękach amerykańskich prywatnych kolekcjonerów. Za sporą ilość informacji o pistolecie Vis wz. 32 dziękuję Ryszardowi Grzybowskiemu.



Inne wersje Visa
Na podstawie Visa skonstruowaną prototypową wersję zasilaną nabojem 11,43x23mm (.45 ACP). Broń testowana była w Argentynie, do obecnych czasów nie przetrwał żaden egzemplarz


Na podstawie Visa próbowano również skonstruować pistolet automatyczny wyposażony w przełącznik rodzaju ognia, magazynek o większej pojemności oraz kolbę dostawną pełniącą również rolę kabury. Ostatecznie prace nad bronią zarzucono


W Węgierskim Muzeum Wojskowym znajduje się Vis wz. 35 dostosowany do zasilania nabojem bocznego zapłonu .22 Short. Pistolet wyposażony jest w lufę dostosowaną do strzelania nabojem .22 Short, jednak posiada standardowy magazynek do naboju 9x19mm Parabellum, tak więc nabój bocznego zapłonu należy załadować do komory nabojowej przez okno wyrzutowe. Oś przewodu lufy do naboju .22 Short znajduje się wyżej od osi przewodu lufy do naboju 9x19mm Parabellum, tak więc iglica pistoletu uderza w kryzę łuski naboju bocznego zapłonu. Nabój .22 Short nie jest w stanie przeładować pistoletu, dlatego też po oddaniu strzału strzelec powinien ręcznie odciągnąć zamek w tylne położenie aż do zatrzymania na zatrzasku zamka, po czym załadować kolejny nabój do komory nabojowej przez okno wyrzutowe. Vis wz. 35 dostosowany do naboju .22 Short jest modyfikacją przeprowadzoną przez użytkownika pistoletu, broń nie była produkowana seryjnie


W Biurze Technicznym radomskiej Fabryki Broni w 1939r skonstruowano lufę wkładkową do pistoletu Vis wz. 35 umożliwiającą strzelanie nabojem bocznego zapłonu .22 Short. Przed strzelaniem należało włożyć naboje .22 Short do wkładek o kształcie naboju 9x19mm Parabellum. Po włożeniu naboju bocznego zapłonu do wkładki, tylną część wkładki należało zamknąć elementem wyposażonym w iglicę. Podczas strzału iglica pistoletu uderzała iglicę umieszczoną wewnątrz wkładki, natomiast iglica wkładki uderzała w kryzę łuski naboju bocznego zapłonu. Nabój .22 Short nie był w stanie przeładować broni, tak wiec po oddaniu strzału strzelec powinien ręcznie odciągnąć zamek w tylne położenie. Lufa wkładkowa do pistoletu Vis wz. 35 nie była produkowana seryjnie


Vis w niemieckiej służbie

Vis wz. 35 trzeciej serii produkcyjnej

Vis wz. 35 był produkowany dla armii niemieckiej podczas okupacji, niemiecka armia wykorzystywała pistolet jako P-35(p). Ogólem dla Niemców wyprodukowano około 315.000 pistoletów w czterech seriach produkcyjnych. Pistolety pierwszej, drugiej oraz trzeciej serii były produkowane w Fabryce Broni w Radomiu, natomiast pistolety czwartej serii były produkowane w firmie Steyer. Podczas okupacji Fabryka Broni w Radomiu nie produkowała luf aby utrudnić kompletowanie pistoletów z części wyniesionych podczas produkcji. Pistolety drugiej, trzeciej oraz czwarte serii nie posiadały zaczepu do mocowania kolby dostawnej, broń serii trzeciej i czwartej pozbawiona była również zaczepu demontażowego. Pistolety pozbawione zaczepu wyposażone są w zmodyfikowany kurek umożliwiający unieruchomienie zamka w położeniu do rozkładania częściowego. Od pistoletów drugiej serii produkcyjnej stosowano długą, sztywną żerdź sprężyny powrotnej. Magazynki z pistoletów czwartej serii posiadały donośnik z magazynka od pistoletu Walther P38. Ogółem im wyższa seria produkcyjna tym niższa jakość wykonania.



Vis wz. 35 ogółem
Po zakończeniu IIwś produkcja seryjna Visa nie została wznowiona, rozpoczęto natomiast produkcję seryjną radzieckiego pistoletu TT, który został wprowadzony do uzbrojenia Wojska Polskiego, a następnie zastąpiony przez pistolety P-64 "CZAK" oraz P-83 "Wanad". Na początku lat 90-tych Zakłady Mechaniczne "Łucznik" wyprodukowały krótką serię pistoletów Vis wz. 35 przeznaczoną dla kolekcjonerów, broń była oferowana za 1000 dolarów. Vis to broń celna, niezawodna i ergonomiczna, można również spotkać się z opinią że był to jeden najlepszych pistoletów wojskowych.


Vis wz. 35 z zamkiem w tylnym położeniu


Pistolet Vis wz. 35 częściowo rozłożony