Sokólska Grupa Strzelecka

PM "Makarow"


PM (Pistolet Makarowa, znany również jako Makarow) to radziecki pistolet samopowtarzalny skonstruowany przez Nikołaja Fiodorowicza Makarowa. Pistolet Makarowa brał udział w konkursie z 1947r na następcę pistoletu TT. Obok Pistoletu Makarowa w konkursie testowano również pistolety Baryszewa, Wojewodina, Rakowa, Simonowa. W konkursie brały udział pistolety zasilane nabojami 7,62x17SR mm, 9x17mm Short oraz radzieckim nabojem pistoletowym 9x18mm 57-N-181S. Pistolet Makarowa występował w wersji na nabój 9x17mm Short oraz 9x18mm 57-N-181S. W 1948r konkurs zakończono, jako nowy pistolet armii radzieckiej wybrano Pistolet Makarowa. Pistolet Makarowa po modyfikacjach oficjalnie wprowadzono do uzbrojenia w 1951r w wersji na nabój 9x18mm 57-N-181S. W 1951r do uzbrojenia wprowadzono również pistolet automatyczny APS zasilany tym samym nabojem. Nabój 9x18mm 57-N-181S skonstruowany przez Borysa Władymirowicza Siemina popularnie nazywany jest nabojem 9x18mm Makarow lub 9x18mm PM (PM od Pistoletu Makarowa). Nie powinno to dziwić biorąc pod uwagę że Pistolet Makarowa to najbardziej popularna broń na nabój 9x18mm 57-N-181S.



Konstrukcja Pistoletu Makarowa
Pistolet Makarowa działa na zasadzie odrzutu zamka swobodnego, po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu. Dźwignia zatrzasku zamka umożliwiająca zwolnienie zamka w przednie położenie znajduje się z lewej strony szkieletu nad chwytem pistoletowym, zatrzask zamka pełni również rolę wyrzutnika. Zastosowano nawiniętą na lufę sprężynę powrotną, na kabłąku spustu znajduje się występ ograniczający ruch zamka do tyłu. Szkielet oraz zamek wykonane są ze stali, przednia część znajdującego się w przednim położeniu zamka wystaje poza obrys szkieletu. Po lewej i prawej stronie tylnej części zamka umieszczone są nacięcia ułatwiające przeładowanie. Broń posiada mechanizm spustowy z samonapinaniem (DA) oraz mechanizm uderzeniowy z kurkiem zewnętrznym. Płaska sprężyna uderzeniowa znajduje się w tylnej części chwytu pistoletowego, natomiast umieszczona w zamku iglica luźno porusza się w swoim kanale ze względu na brak sprężyny odbojowej (istniają również nowoczesne odmiany Pistoletu Makarowa wyposażone w iglicę przerzutową odpychaną przez sprężynę odbojową). Umieszczone z lewej strony zamka skrzydełko bezpiecznika pełni jednocześnie rolę zwalniacza kurka. Przestawienie skrzydełka w górne położenie powoduje unieruchomienie zamka oraz zwolnienie i unieruchomienie kurka. Skrzydełko bezpiecznika mocuje iglicę w kanale iglicznym, odłączenie od pistoletu skrzydełka bezpiecznika umożliwia wyjęcie iglicy z kanału. Pistolet zasilany jest radzieckim nabojem 9x18mm 57-N-181S, nabój ten powstał aby przy jak największej energii kinetycznej pocisku nadawał się do zasilania pistoletów samopowtarzalnych działających na zasadzie odrzutu zamka swobodnego. Zasilanie odbywa się z jednorzędowego magazynka pudełkowego o pojemności 8 naboi. Rolę zatrzasku magazynka umieszczonego na dole chwytu, za gniazdem magazynka, pełni dolna część płaskiej sprężyny uderzeniowej. Po lewej oraz prawej stronie chwytu umieszczono okładki wykonane z tworzywa sztucznego. Pistolet posiada znajdujące się na zamku stałe mechaniczne przyrządy celownicze złożone z muszki i szczerbinki. Muszka oraz szczerbinka mocowane są na "jaskółczy ogon" i przy użyciu narzędzi mogą być przesuwane w poziomie.



Lekki szkielet
W latach 60. prowadzono prace nad wersjami Pistoletu Makarowa wyposażonymi w lekki szkielet. Skonstruowano pistolety wyposażone w szkielet wykonany ze stopu aluminium, stopu tytanu oraz tworzywa sztucznego. Szkielet wykonany ze stopu aluminium okazał się zbyt mało wytrzymały, natomiast szkielet wykonany ze stopu tytanu zbyt drogi. Tym samym pistolety wyposażone w szkielet wykonany ze stopu aluminium oraz stopu tytanu nie zostały wprowadzone do uzbrojenia. Pod względem wytrzymałości dobrze wypadł natomiast skonstruowany w Tule przez T. Lesznewa pistolet TKB-023 wyposażony w szkielet wykonany z tworzywa sztucznego. TKB-023 różnił się od produkowanego seryjnie Pistoletu Makarowa nie tylko innym szkieletem, ale również sposobem rozkładania. W Pistolecie Makarowa rozkładanie częściowe następuje poprzez odchylenie kabłaka spustu, natomiast w TKB-023 zastosowano stały kabłąk. Podczas testów pistolet TKB-023 oraz Pistolet Makarowa zrzucono na twarde podłoże. Kabłąk pistoletu TKB-023 złamał się, jednak mimo tego broń działała poprawnie. Natomiast kabłąk Pistoletu Makarowa uległ wygięciu, po czym broń przestała działać. TKB-023 nie został jednak wprowadzony do uzbrojenia ze względu na obawy dotyczące wytrzymałości szkieletu wykonanego z tworzywa sztucznego na długotrwałe składowanie. Co ciekawe podobna sytuacja miała miejsce w przypadku polskiego prototypowego pistoletu samopowtarzalnego TUL-B wyposażonego w szkielet wykonany z tworzywa sztucznego. Za informacje na temat pistoletu TKB-023 dziękuję Maksymowi Popenkerowi, autorowi strony Modern Firearms.


PMM


PMM (Pistolet Makarowa Modernizirowannyj) to zmodyfikowana odmiana Pistoletu Makarowa skonstruowana na początku lat 90-tych. Broń może być zasilana nabojem 9x18mm 57-N-181S lub "silniej" elaborowanym 9x18mm 57-N181SM (znany również jako 9x18mm PMM, PMM od Pistolet Makarowa Modernirizowannyj). Podczas strzału nabojem 9x18mm PM pistolet działa na zasadzie odrzutu zamka swobodnego, natomiast podczas strzału nabojem 9x18mm PMM broń działa na zasadzie odrzutu zamka półswobodnego. Aby tego dokonać zastosowano trzy spiralne rowki umieszczone w komorze nabojowej. Podczas strzelania nabojem 9x18mm 57-N-181SM rowki wraz ze wzrostem ciśnienia w łusce zaczynają odkształcać łuskę powodując zwiększenie oporu, wraz ze spadkiem ciśnienia łuska wraca do poprzednich wymiarów co powoduje że rowki przestają zwiększać opór. Podczas strzelania nabojem 9x18mm 57-N-181S odkształcanie łuski jest zbyt małe aby rowki powodowały zwiększenie oporu. Zatrzask zamka umieszczono z prawej strony szkieletu nad chwytem pistoletowym. Zastosowano zamek oraz szkielet wykonane ze stali. Pistolet posiada mechanizm spustowy z samonapinaniem (DA) oraz kurkowy mechanizm uderzeniowy z iglicą luźno poruszającą się w swoim kanale. Zasilanie odbywa się z dwurzędowego magazynka pudełkowego z jednorzędowym wyprowadzeniem o pojemności 12 naboi, zatrzask magazynka znajduje się na dole chwytu za gniazdem magazynka. Zastosowano umieszczone na zamku stałe mechaniczne przyrządy celownicze złożone z muszki i szczerbinki.

Rozkładanie częściowe


Przed rozłożeniem częściowym Pistoletu Makarowa należy wyjąć magazynek oraz sprawdzić czy komora nabojowa jest pusta. Następnie należy odchylić w dół kabłąk spustu, odciągnąć zamek w tylne położenie, podnieść tylną część zamka zdejmując ją z prowadnic oraz zsunąć zamek ze szkieletu poprzez przesunięcie do przodu. Po odłączeniu zamka od szkieletu można zsunąć z lufy sprężynę powrotną. Składanie następuje w odwrotnej kolejności.

Magazynek


Pistolet Makarowa zasilany jest z jednorzędowego magazynka pudełkowego o pojemności 8 naboi. Pudełko magazynka wykonano ze stali, po lewej oraz prawej stronie pudełka magazynka znajdują się podłużne wycięcia ułatwiające sprawdzenie ile naboi znajduje się w magazynku. W Pistolecie Makarowa sprężyna uderzeniowa pełni jednocześnie rolę zatrzasku magazynka, dolna część sprężyny uderzeniowej którą należy odchylić aby wyjąć magazynek z gniazda, znajduje się na dolnej powierzchni chwytu, za gniazdem magazynka. Po odchyleniu zatrzasku magazynka (dolna część sprężyny uderzeniowej), magazynek nie wypada z gniazda, jednak jest to często spotykana cecha w pistoletach z lat 50. (w wielu nowoczesnych pistoletach, po wciśnięciu zatrzasku magaznka, magazynek wypada z gniazda). Denko magazynka wystaje nieznacznie przed przednią ściankę magazynka, tworząc kopytko ułatwiające wyjęcie magazynka z gniazda. Przed wyjęciem magazynka z gniazda można nieznacznie wyprostować mały palec dłoni trzymającej chwyt pistoletu, abu ułatwić dostęp do kopytka magazynka, jednak nie jest to konieczne, w odróżnieniu od przykładowo polskiego pistoletu P-64, w którym mały palec dłoni trzymającej chwyt pistoletu znajduje się pod denkiem magazynka. Zmodyfikowana odmiana Pistoletu Makarowa skonstruowana we wczesnych latach 90. (Pistolet Makarowa Modernirizowannyj) zasilana jest z dwurzędowego magazynka pudełkowego z jednopozycyjnym wyprowadzeniej o pojemności 12 naboi. Magazynek dwurzędowy z jednopozycyjnym wyprowadzeniem stosowany jest również w innych zmodyfikowanych odmianach Pistoletu Makarowa. Link do zdjęć przedstawiających wymianę magazynka w Pistolecie Makarowa.



PM "Makarow" ogółem
PM "Makarow" to prosta, niezawodna oraz niewielka broń zasilana dość silnym nabojem jak na pistolet działający na zasadzie odrzutu zamka swobodnego. Nabój 9x18mm 57-N-181S nie jest jednak tak silny jak najbardziej popularny na świecie nabój 9x19mm Parabellum. Należy zaznaczyć że zatrzask magazynka umieszczony na dole chwytu utrudnia szybką zmianę magazynka. Pistolety Makarowa produkowano w ZSRR, NRD, Chinach i Bułgarii, broń miała być również produkowana w Polsce, jednak produkcji nie rozpoczęto ze względu na śmierć Stalina i tym samym możliwość skonstruowanie polskiego pistoletu P-64. W armii rosyjskiej następca Pistoletu Makarowa to skonstruowany przez Władymira Jarygina pistolet PJa zasilany nabojem 9x19mm Parabellum.



Pistolet Makarowa


Pistolet Makarowa w ozdobnym wykończeniu


Po lewej Pistolet Makarowa produkcji radzieckiej, po prawej Pistolet Makarowa produkcji chińskiej